z dnia: 2022-03-23

Zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z Ustawy o PIT małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Przepisy przewidują także możliwość łącznego opodatkowania dla osób, których małżeństwo trwało przez cały rok podatkowy albo zostało zawarte w trakcie roku podatkowego i trwało do końca tego roku a małżonków łączyła w tym czasie wspólność majątkowa. Dotyczy to także sytuacji, gdy jeden z małżonków zmarł w trakcie roku podatkowego lub po jego zakończeniu, przed terminem złożenia zeznania.

Także z zagranicy i bez dochodów

Możliwość łącznego opodatkowania dotyczy także sytuacji, gdy jeden z małżonków osiągnął dochody w wysokości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku albo nie osiągnął ich wcale. Podobnie, jeśli oboje lub jeden z małżonków nie są rezydentami podatkowymi w Polsce, to mają możliwość łącznego opodatkowania dochodów osiągniętych na terytorium Polski pod warunkiem, że co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym podlega opodatkowaniu w Polsce. Warto zaznaczyć także, iż możliwość ta dotyczy małżonków, którzy posiadają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym kraju Unii Europejskiej, na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej i udokumentują to certyfikatem rezydencji. Nie ma możliwości łącznego opodatkowania jeśli jeden lub oboje z nich są rezydentami podatkowymi kraju spoza tych obszarów.

Na żądanie organów podatkowych podatnicy ci mają obowiązek przedstawić dokumenty potwierdzające wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym w kraju rezydencji.

Kiedy bez preferencji

Warto przypomnieć, iż z możliwości łącznego opodatkowania nie skorzystają małżonkowie, jeśli którykolwiek z nich jest opodatkowany w sposób liniowy, stosuje ryczałt od przychodów ewidencjonowanych bądź opodatkowanie w formie karty podatkowej.

Na czym to polega

Łączne opodatkowanie małżonków oznacza obliczenie podatku w podwójnej wysokości od połowy łącznych dochodów. Przed sumowaniem każdy z małżonków odrębnie dokonuje odliczeń od dochodu przysługujących mu zgodnie z przepisami.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2023 i wyślij PIT online

Ulga dla klasy średniej

Od stycznia 2022 r. podatnicy mają prawo odliczenia od dochodu kwotę ulgi dla pracowników i osób prowadzących działalność gospodarczą. Jest to tzw. ulga dla klasy średniej i polega na pomniejszeniu dochodu o kwotę wyliczoną wg wzoru zawartego w ustawie. Ulga może być stosowana przez osoby, które osiągnęły w danym roku przychody w wysokości co najmniej 68.412 zł i nie przekraczającej kwoty 133.692 zł.

Dotyczy to przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, a także przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Warto zwrócić uwagę, iż przy wyliczeniu prawa do ulgi dla klasy średniej podatnicy prowadzący działalność gospodarczą pomniejszają uzyskane przychody o koszty z tytułu prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Nie do końca wiadomo jak stosować ulgę w przypadku łącznego opodatkowania małżonków. Powstaje wątpliwość czy prawo do ulgi przysługuje jeśli którykolwiek z małżonków osiągnął przychody większe niż 133.692 zł, lub niższe niż 68.412 zł.

Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów ustawy o PIT w przypadku wyboru łącznego opodatkowania, każdy z małżonków może odliczyć ulgę obliczoną według wzoru, o którym mowa w ustawie, od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez małżonków w roku podatkowym, przy czym przepisy art. 26 ust. 4b (limity przychodowe w uldze) oraz art. 6 ust. 3 (opodatkowanie łączne małżonków w sytuacji, gdy jeden z nich nie osiągnął dochodów lub osiągnął dochody w wysokości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku).

Tak skonstruowane zapisy dotyczące stosowania ulgi w łącznym opodatkowaniu małżonków budzą spore wątpliwości, chociażby ze względu na fakt, iż ulga nie podlega odliczeniu od przychodu ale od dochodu. W opinii redakcji należałoby jednak rozumieć je w ten sposób, że uzgadniając prawo do ulgi dla małżonków opodatkowujących się łącznie, spełnienie limitu można uzgodnić licząc przychód jako połowę łącznych przychodów małżonków (przy czym jeśli są to przychody z działalności gospodarczej pomniejszamy je odpowiednio o koszty prowadzenia tej działalności). Oznacza to, że małżonkowie skorzystają z ulgi dla klasy średniej, jeśli połowa ich łącznych przychodów wyniesie co najmniej 68.412 zł i nie więcej niż 133.692 zł. Wartość ta będzie także kwotą przychodów służących do kalkulacji ulgi. Oznacza to też, że każdy z małżonków odliczy ulgę dla klasy średniej w takiej samej wysokości.

Przykład 1

Mąż osiągnął w 2022 r. przychody z pracy w wysokości 150.000 zł, żona w 2022 r. otrzymała 65.800 zł. Małżonkowie zdecydowali się na łączne opodatkowanie za 2022 r. Czy przysługuje im kwota ulgi dla klasy średniej?

Wzór ustawowy

  1. (A × 6,68% - 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
  2. (A × (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

A= (150.000 zł + 65.800 zł)/2=107.900 zł

Kwota ulgi=322,71 zł

Odpowiedź. W omawianym przykładzie małżonkom przysługuje odliczenie ulgi dla klasy średniej. Każdy z małżonków ma prawo odliczenia od dochodu kwoty 322,71 zł.

Korzystna interpretacja

Z wyjaśnień Ministerstwa Finansów zamieszczonych na stronie rządowej (Polski Ład dla pracowników i przedsiębiorców. Specjalne rozwiązania dla klasy średniej) wynika także, iż przy wspólnym rozliczeniu małżonków każdy z nich może skorzystać z kwoty przysługującej mu ulgi, jeżeli roczne przychody mieszczą się we wskazanym limicie. Oznaczałoby to, że również przy wspólnym rozliczeniu małżonkowie mają prawo ustalić prawo do ulgi odrębnie. Potwierdzają to także informacje zamieszczone w opublikowanym na stronie Przewodniku dla podatnika w zakresie ulgi dla klasy średniej (stan na 21 stycznia 2022 r.). Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów zamieszczono także informację, że jeżeli jeden z małżonków dużo zarabia (przekracza limit warunkujący skorzystanie z ulgi), a drugi mniej, prawo do ulgi będzie przysługiwało każdemu z małżonków, gdy połowa łącznych przychodów obojga małżonków wyniesie co najmniej 68 412 zł i nie przekroczy 133 692 zł.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2023 i wyślij PIT online

Limity na dwa sposoby

Literalne brzmienie przepisów i powyższe wyjaśnienia Ministerstwa wskazują więc, że małżonkowie rozliczający się wspólnie mają prawo wyboru w jaki sposób ustalą prawo do ulgi, a ustalenie limitu w odniesieniu do połowy łącznych przychodów to prawo, a nie obowiązek. Potwierdza to zresztą literalne brzmienie przepisu, który posługuje się zwrotem „może odliczyć ulgę(…) od połowy sumy łącznych przychodów”.

Możliwe więc są sytuacje, gdy po obliczeniu połowy łącznych przychodów okaże się, że prawo do ulgi nie przysługuje żadnemu z małżonków, ale gdy jeden z nich osiągnął przychody mieszczące się w limicie, zastosuje ulgę odliczając ją od swojego dochodu i obliczając ją od kwoty uzyskanych indywidualnie przychodów.

Warto zaznaczyć, iż we wspomnianym przewodniku Ministerstwo wyraźnie wskazało na brak możliwości mieszanego sposobu uwzględniania ulgi.

Oznacza to, że jeden z małżonków nie może uwzględnić „swojej podstawy ulgi” obliczanej od indywidualnych przychodów, a drugi – podstawy obliczonej od połowy ich wspólnych przychodów. W tym przypadku prawo do ulgi ustala się zawsze od połowy łącznych przychodów małżonków.

Przykład 2

Mąż osiągnął w 2022 r. przychody z pracy w wysokości 150.000 zł, żona w 2022 r. otrzymała 130.000 zł. Małżonkowie zdecydowali się na łączne opodatkowanie za 2022 r. Czy przysługuje im kwota ulgi dla klasy średniej?

Odpowiedź: Połowa łącznych przychodów to 140.000 zł, w związku z czym prawo do ulgi nie przysługuje obojgu małżonkom. Prawo do ulgi przysługuje w tym przypadku żonie, która kwotę ulgi może obliczyć od przychodów wynoszących 130.000 zł

Przykład 3

Mąż osiągnął w 2022 r. przychody z pracy w wysokości 150.000 zł, żona w 2022 r. otrzymała 110.000 zł. Małżonkowie zdecydowali się na łączne opodatkowanie za 2022 r. Czy przysługuje im kwota ulgi dla klasy średniej? Jeśli tak, to czy mąż ma prawo obliczyć ulgę od kwoty przychodów 150.000 zł a żona od kwoty 110.000 zł?

Odpowiedź: Połowa łącznych przychodów to 130.000 zł, w związku z czym prawo do ulgi przysługuje obojgu małżonkom. Każde z nich kwotę ulgi ustali od przychodów w wartości 130.000 zł.

Co z emeryturą?

Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów ulga dla klasy średniej nie przysługuje osobom pobierającym emeryturę czy rentę. Przepisy dotyczące ulgi nie odwołują się bowiem do art. 12, gdzie wskazane są jako źródło dochody z pracy oraz emerytury i renty, ale wprost wskazuje, iż ulga dotyczy przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Emerytury i renty nie są więc wymienione w katalogu przychodów, od których należy kalkulować kwotę ulgi.

Pomimo zapowiedzi o planowanych zmianach w tym zakresie, nie ma jeszcze przepisów które prawo do ulgi dawałyby emerytom. Ministerstwo Finansów w objaśnieniach zamieszczonych na swojej stronie internetowej wyjaśniło jednak, że pobieranie emerytury nie wyklucza prawa do ulgi dla pracujących emerytów, o ile uzyskane przez nich przychody z pracy mieszczą się w ustawowym limicie.

Wspieramy OPP