Wysokość podatku od dywidendy

Otrzymana dywidenda stanowi przychód z kapitałów pieniężnych opodatkowany na gruncie ustaw o PIT i CIT zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19%. Nie ma możliwości pomniejszania takiego przychodu o jakiekolwiek koszty jego uzyskania. Odwrotnie zatem, niż ma to miejsce przy zasadniczej konstrukcji podatku dochodowego, w przypadku dywidendy opodatkowany jest przychód a nie dochód.

Zwolnienie z podatku u źródła

Na gruncie ustawy o CIT możliwe jest uzyskanie tzw. zwolnienia z podatku u źródła (WHT) pod warunkiem, że:

wypłacającym dywidendę jest spółka będąca podatnikiem podatku dochodowego, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium RP,
uzyskującym dochody (przychody) z dywidendy jest spółka podlegająca w Polsce lub innym niż RP państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG opodatkowaniu podatkiem dochodowym od
całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
spółka – udziałowiec/akcjonariusz uzyskujący dywidendę posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej dywidendę,
spółka – udziałowiec/akcjonariusz uzyskujący dywidendę nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Należy jednak zaznaczyć, że na mocy tzw. małej klauzuli antyabuzywnej zwolnienie nie przysługuje, jeśli skorzystanie z niego było głównym celem dokonania transakcji i sposób działania był sztuczny, a zarazem wystąpiła sprzeczność wykorzystania zwolnienia z przedmiotem lub celem przepisów je ustanawiających. Dodatkowo spółka wypłacająca dywidendę na rzecz udziałowca, jako płatnik, jest zobowiązana do dokonania weryfikacji statusu podatnika, tj. zbadania przy dochowaniu należytej staranności, czy jest on rzeczywistym beneficjentem wypłaconej dywidendy.

Odliczenie w przypadku estońskiego CIT

Od 2021 r. wprowadzono dodatkową formę opodatkowania spółek kapitałowych, czyli ryczałt od dochodów spółek kapitałowych (tzw. estoński CIT).

W przypadku dywidend wypłacanych jest przez spółkę opodatkowaną estońskim CIT, należny podatek dochodowy od otrzymanej dywidendy przypadający na każdego udziałowca/akcjonariusza pomniejszyć o kwotę zapłaconego przez tę spółkę zryczałtowanego podatku CIT naliczonego od zysku tej spółki. Odliczenie stosowane jest proporcjonalnie do udziału wspólnika/akcjonariusza w dywidendzie. Warunkiem powyższego jest jednak, aby dywidenda pochodziła z podziału zysku tej spółki w okresie, w którym była ona opodatkowana estońskim CIT.

Wysokość odliczenia zależeć będzie również od tego, jak opodatkowana będzie sama spółka, tj. czy ryczałtem w wysokości 10%, czy 20%. W takiej sytuacji zryczałtowany podatek od przychodów uzyskiwanych z dywidend, wypłacanych z zysków spółki opodatkowanej estońskim CIT (tj. jeżeli pochodzą z podziału zysków z okresu opodatkowania estońskim CIT, które są wyodrębnione w kapitale własnym spółki) pomniejsza się o kwotę stanowiącą:

dla opodatkowanych estońskim CIT ze stawką 10% odliczenie wynosi 90% kwoty odpowiadającej iloczynowi procentowego udziału wspólnika w zysku spółki liczonego na dzień nabycia przez niego prawa do wypłaty podzielonego zysku i należnego ryczałtu od dochodów spółek z zysku podzielonego tej spółki, z którego przychód ten został uzyskany – w przypadku przychodów z podzielonego zysku wypłaconych z zysków spółki będącej małym podatnikiem lub rozpoczynającej prowadzenie działalności, albo
dla opodatkowanych estońskim CIT ze stawką 20% odliczenie wynosi 70% kwoty odpowiadającej iloczynowi procentowego udziału wspólnika w zysku spółki liczonego na dzień nabycia przez niego prawa do wypłaty podzielonego zysku i należnego ryczałtu od dochodów spółek z zysku podzielonego tej spółki, z którego przychód ten został uzyskany – w przypadku przychodów z podzielonego zysku wypłaconych z zysków spółki będącej innym podatnikiem niż mały lub rozpoczynający prowadzenie działalności.

Forma rozliczenia podatku od dywidendy

Przychodów z dywidendy nie łączy się z pozostałymi dochodami opodatkowanymi podatkiem dochodowym od osób fizycznych, dlatego też podatnicy nie wykazują ich w zeznaniach PIT-28, PIT-36 czy PIT-37. Podatek od dywidend jest potrącany z wypłacanej dywidendy przez spółkę przyznającą dywidendę, która w tym przypadku pełni rolę płatnika. Jeżeli jeden z udziałowców/akcjonariuszy uprawniony do otrzymania dywidendy jest osobą prawną, a więc podatnikiem CIT, to zanim spółka przekaże daną dywidendę, będzie musiała pobrać 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Zasada poboru podatku jest więc taka sama jak przy osobie fizycznej.

Do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym spółka wypłacająca dywidendę musi wykazać wysokość pobranego w ciągu roku podatku na formularzach PIT-8AR (wyłącznie w formie elektronicznej) lub CIT-6R składanych do naczelnika urzędu skarbowego. Wspólnik otrzymujący dywidendę nie składa zatem żadnej deklaracji do urzędu skarbowego oraz nie otrzymuje od spółki żadnej informacji o pobranym podatku.

Przekroczenie kwoty 2 mln należności wypłacanych podatnikowi

W przypadku jeśli łączna kwota naleznosci wypłacanych podatnikowi przekroczy kwotę 2.000.000 zł płatnik jest obowiązany pobrać w dniu wypłaty tych należności podatek dochodowy według odpowiedniej stawki podatku od nadwyżki ponad tą kwotę z uwzględnieniem odliczeń, jednak bez możliwości niepobierania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Płatnik może nie zastosować powyższej zasady, jeśli złoży oświadczenie w którym wskaże, że:

posiada dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku, zwolnienia podatkowego lub niepobierania podatku w związku z zastosowaniem zapisów wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania,
po przeprowadzeniu weryfikacji nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności, które wykluczają stosowanie danej stawki podatku, zwolnienia podatkowego lub zastosowanie zapisu wynikającego z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Następnie organ podatkowy, na wniosek płatnika lub podatnika, zwraca podatek pobrany w związku z przekroczeniem kwoty 2.000.000 zł. Zwrot naliczany jest z uwzględnieniem przysługującej stawki podatku, zwolnienia podatkowego lub zapisem wynikającym z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

IFT-1R a łączna roczna kwota wypłat ponad 2 miliony zł

Dywidenda pochodząca z zagranicy bądź kierowana zagranicę

W przypadku otrzymania przez polskiego rezydenta podatkowego dywidendy z zagranicy zachodzi konieczność samodzielnego rozliczenia podatku. Polskie przepisy podatkowe o obowiązkach płatnika nie obejmują spółek zagranicznych. Podatnik samodzielnie zatem oblicza i wpłaca podatek oraz składa odpowiednie roczne zeznanie podatkowe (PIT-36, PIT-38 albo PIT-39) w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Dywidenda otrzymana z zagranicy podlega podatkowi w wysokości 19%, jednak przy obliczaniu kwoty należnego podatku w Polsce uwzględnia się podatek zapłacony za granicą. Istotne znaczenie w tej kwestii mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których Polska jest stroną. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika właściwym certyfikatem rezydencji podatkowej, czyli zaświadczeniem wydawanym przez organ administracji skarbowej państwa miejsca zamieszkania osoby fizycznej.

Polskie spółki kapitałowe mogą posiadać zróżnicowaną strukturę udziałowców bądź akcjonariuszy, stąd mogą się wśród nich znaleźć nie tylko polskie, ale również zagraniczne osoby fizyczne i prawne. Gdy polska spółka kapitałowa zamierza wypłacić dywidendę zagranicznemu udziałowcowi bądź akcjonariuszowi będącemu zagraniczną spółką kapitałową, niezbędne staje się uzyskanie od niego certyfikatu rezydencji dla prawidłowego rozliczenia przychodu osiąganego przez zagraniczną osobę prawną. Kluczowa jest także analiza właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy RP a krajem siedziby zagranicznej spółki kapitałowej, z której wynika stawka podatku albo jego niepobranie. Polska spółka kapitałowa jest zasadniczo w tej sytuacji zobowiązana jako płatnik pobierać w dniu dokonania wypłaty dywidendy zryczałtowany podatek dochodowy od takiej wypłaty. Może jednak skorzystać ze zwolnienia z tego podatku, pod warunkiem że:

polska spółka kapitałowa wypłacająca dywidendą ma siedzibę lub zarząd w Polsce,
zagraniczna spółka kapitałowa będąca udziałowcem bądź akcjonariuszem w polskiej spółce ma siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do EOG, a także podlega w tym państwie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
zagraniczna spółka kapitałowa będąca udziałowcem bądź akcjonariuszem w polskiej spółce posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale polskiej spółki,
zagraniczna spółka kapitałowa będąca udziałowcem bądź akcjonariuszem w polskiej spółce nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania,
zagraniczna spółka kapitałowa uzyskująca dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zysku polskiej spółki kapitałowej posiada udziały (akcje) w polskiej wypłacającej te należności w wysokości nie mniejszej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale polskiej spółki nieprzerwanie przez okres dwóch lat.

Dywidenda niepieniężna

Najczęściej dywidenda ma formę pieniężną i wówczas nie ma przeszkód do potrącenia podatku z wypłacanego wspólnikom zysku. Przychód powstaje wówczas wyłącznie po stronie udziałowca/akcjonariusza otrzymującego dywidendę. W sytuacji jednak, gdy spółka chce przyznać dywidendę w formie rzeczowej (niepieniężnej), nie ma możliwości poboru podatku i wypłacenia dywidendy pomniejszonej o podatek, dlatego wówczas to każdy wspólnik otrzymujący dywidendę rzeczową powinien wpłacić należny podatek spółce jako płatnikowi tego podatku.

Wypłatę dywidendy w formie waluty wirtualnej (kryptowaluty) potraktować należy na równi z dywidendą w formie niepieniężnej, podobnie jak otrzymanie należności w walucie wirtualnej za świadczone usługi lub dostarczone towary traktowane jest na gruncie podatków dochodowych jak zawarcie umowy barterowej.

Kryptowaluty a podatek PIT – rozliczenie PIT 2024 r.

Wypłata dywidendy niepieniężnej powoduje powstanie przychodu podatkowego (na skutek przysporzenia majątkowego) po obu stronach, tj. zarówno udziałowca/akcjonariusza jak i spółki wypłacającej dywidendę.

W przypadku podatku PIT podatek pobierany jest od przychodu, natomiast w ramach podatku CIT istnieje możliwość uwzględnienia kosztów podatkowych. Na gruncie ustawy o CIT w przypadku, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie z tytułu dywidendy, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Musi zatem dojść do kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek, tj.:

pomiędzy stronami istnieje zobowiązanie do wypłaty dywidendy,
zobowiązanie zostaje spełnione przez wykonanie świadczenia niepieniężnego wobec wypłaty dywidendy w formie rzeczowej.

Po stronie spółki powstaje przychód, który jednak może być pomniejszony o koszty podatkowe (inaczej niż przychód po stronie udziałowca/akcjonariusza, który podlega opodatkowaniu w całości).

Opodatkowaniu CIT podlega więc finalnie dochód na skutek uwzględnienia wydatków na nabycie przedmiotu przekazywanego w ramach dywidendy.

Dywidenda rzeczowa może również wywoływać skutki podatkowe w zakresie VAT, bowiem przez dostawę towarów na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług rozumie się również nieodpłatne przekazanie przez spółkę należących do niej towarów w szczególności na cele osobiste udziałowców bądź akcjonariuszy, jeżeli spółce przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Przedmiotem opodatkowania w takiej sytuacji nie jest dywidenda jako taka, gdyż jest to jednostronne świadczenie spółki na rzecz wspólnika, ale nieodpłatne przekazanie towarów na rzecz wspólników/udziałowców w miejsce dywidendy. Wyłączone z tej regulacji jest przekazywanie prezentów o małej wartości, czyli o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł bez podatku.

Podatek VAT

W żadnym jednak przypadku dywidenda niepieniężna nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż jednostronna decyzja organu spółki o wypłacie dywidendy nie podpada pod żadną z czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi na gruncie ustawy o PCC, a w szczególności nie można zrównywać jej z umową sprzedaży rzeczy ruchomych, nieruchomości czy też udziałów w spółce.

Więcej na temat PCC-3

Dywidenda po zmarłym udziałowcu

Uchwałę o podziale zysku i wypłacie dywidendy podejmuje walne zgromadzenie akcjonariuszy w spółce akcyjnej bądź zgromadzenie wspólników w spółce z o.o. Z chwilą podjęcia uchwały udziałowcy/akcjonariusze posiadający uprawnienia do otrzymania dywidendy nabywają roszczenie do jej otrzymania, co nie podlega jeszcze opodatkowaniu. W okresie od podjęcia uchwały do faktycznej wypłaty dywidendy, która wiąże się już z koniecznością pobrania podatku, może jednak wystąpić śmierć udziałowca/akcjonariusza, która powoduje, że przestaje on być podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Wówczas roszczenie o dywidendę wchodzi w skład masy spadkowej po zmarłym udziałowcu/akcjonariuszu. Tymczasem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Ostatecznie więc na podstawie umownego bądź sądowego działu spadku albo notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia spółka wypłaci dywidendy spadkobiercom, nie pobierając przy tym 19% zryczałtowanego podatku dochodowego, gdyż to spadkobiercy dokonają samodzielnego opodatkowania uzyskanego spadku zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Limity kwot wolnych od podatku od spadków i darowizn wyższe, kłopot z ich zastosowaniem

Ukryta dywidenda

Ustawodawca zrezygnował z wprowadzenia przepisów dotyczących tzw. ukrytej dywidendy. Miały one zapobiegać sytuacjom, gdy dystrybucja zysku do wspólników jest dokonywana w sposób zmniejszający dochód podatnika poprzez zaliczenie płatności, która formalnie nie jest dywidendą, do kosztów uzyskania przychodu. Chodziło o wyeliminowanie przypadków, w których dana usługa nie została faktycznie wykonana (a jedynie zafakturowana) bądź cena danego świadczenia od wspólnika jest nierynkowa. W praktyce powstałoby narzędzie do kwestionowania przykładowo sytuacji, gdy wspólnik wynajmuje spółce własną nieruchomość albo gdy usługi budowlane czy remontowe świadczone są na rzecz spółki przez firmy rodzinnie powiązane ze wspólnikami. Pomimo braku wprowadzenia regulacji szczególnej należy pamiętać, że organy podatkowe mogą nadal na zasadach ogólnych kwestionować w spółce koszty uzyskania przychodów z tytułu usług wykonywanych przez wspólników.