Aktualności
tel. serwisowy: 61 307 00 77 (08:00 - 16:00)
Organy skarbowe akceptują większość wniosków o odroczenie lub rozłożenie na raty spłaty zaległości podatkowej - wynika z danych, jakie Ministerstwo Finansów przesłało Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Zdecydowanie trudniej jest natomiast uzyskać umorzenie całości lub części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę czy opłaty prolongacyjnej. Może na to liczyć mniej niż co piąty podatnik składający taki wniosek.
Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Finansów w sprawie problemów, z jakimi borykają się podatnicy ubiegający się o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego. Możliwość uzyskania takiej ulgi wynika z przepisu art. 67a § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może mu być udzielona ulga w postaci:
Rozpatrując takie sprawy organ podatkowy działa w granicach tzw. uznania administracyjnego, a więc może rozstrzygnąć daną sprawę w różny sposób. Musi jednak działać na podstawie i w granicach prawa. W swoim wystąpieniu Rzecznik Praw Obywatelskich zasygnalizował, że:
Rzecznik powołał się na stanowisko wyrażane w orzecznictwie sądów administracyjnych, zgodnie z którym w postępowaniach dotyczących udzielenia ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego organy powinny:
RPO zwrócił się do Ministra Finansów o zajęcie stanowiska wobec tych problemów, w szczególności o wskazanie, czy dostrzega potrzebę przeprowadzenia zmian legislacyjnych w przepisach dotyczących udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych.
W imieniu resortu odpowiedzi udzielił wiceminister Jarosław Neneman. Podkreślił w niej, że skoro ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych mają wyjątkowy charakter i stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, to wyjątkowy charakter muszą też mieć okoliczności uzasadniające zastosowanie ulg. Następnie odwołał się do orzecznictwa sądów administracyjnych. Zgodnie z nim "ważny interes podatnika” to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych (losowych) przypadków nie jest on w stanie wywiązać się z obowiązków podatkowych. Z kolei jako przesłankę interesu publicznego należy rozumieć respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak: powszechność opodatkowania, sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie do organów władzy publicznej czy sprawność działania aparatu państwowego. - Podejmowanie decyzji na zasadzie uznania administracyjnego w żadnym razie nie oznacza dowolności - podkreślił wiceminiester i przypomniał, że w przypadku ogólnikowego i schematycznego uzasadnienia decyzji, wskazującego na niewystarczające przeanalizowanie wszelkich okoliczności mających wpływ na sposób załatwienia wniosku o udzielenie ulgi, podatnik ma możliwość odwołania się do organu drugiej instancji, a następnie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Wiceminister Neneman odniósł się też do pytań RPO dotyczących potrzeby wprowadzenia zmian legislacyjnych. Jego zdaniem stosowanie zasady, że każdy wniosek o ulgę w spłacie obligatoryjnie zawiesza postępowanie egzekucyjne, byłoby nieuzasadnione - rodziłoby to niebezpieczeństwo instrumentalnego wykorzystywania takich wniosków do tamowania biegu postępowania egzekucyjnego. Wiceminister wskazał też, że resort finansów nie planuje podejmowania szczególnych działań związanych z funkcjonowaniem instytucji ulg w spłacie zobowiązań podatkowych. - Decyzje ulgowe jako decyzje uznaniowe są rozstrzygnięciami wyjątkowymi i z racji swojego charakteru mogą spotykać się z niezadowoleniem podatników - podsumował.
- Należy pamiętać, że wnioski o umorzenie czy też rozłożenie na raty zaległości wobec fiskusa nie zawsze są związane ze złą wolą podatnika czy też jego błędami w gospodarowaniu środkami finansowymi. Niekiedy trudna sytuacja wynika z przyczyn niezależnych od danej osoby lub podmiotu. Przykładowo, nasz kontrahent nie rozlicza się z nami terminowo lub kontrakt, który wymagał znacznych nakładów finansowych nie doszedł do skutku. Prowadzenie egzekucji przez organy podatkowe niejednokrotnie dla danej firmy oznacza groźbę bankructwa. Zablokowane konta bankowe, zajęcie majątku całkowicie paraliżuje działalność przedsiębiorstwa. Dlatego tak istotne jest, aby fiskus weryfikując dany wniosek, nie tylko zabezpieczał interes państwa, ale również dawał możliwość dalszego funkcjonowania danemu podmiotowi. - wyjaśnia Monika Piątkowska doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup k24.
Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2025 i wyślij PIT online
Resort finansów zaprezentował też dane dotyczące liczby decyzji w sprawie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, jakie organy podatkowe wydały w latach 2020-2024 oraz w I półroczu 2025 r. Z danych wynika, że w “covidowym” roku 2020 z wnioskiem o odroczenie płatności zobowiązania podatkowego wystąpiło 31,2 tys. podatników. W 92% przypadków te wnioski zostały zaakceptowane. W kolejnych latach udział decyzji korzystnych dla podatników w łącznej liczbie decyzji obniżał się, aż do poziomu 60 proc. w pierwszym półroczu obecnego roku. Bardzo szybko zmniejsza się też liczba podatników starających się o taką ulgę. W całym 2024 r. było ich już tylko 2,9 tys., a w okresie I-VI r. - 1,2 tys.
Obecnie organy skarbowe znacznie częściej rozpatrują wnioski o rozłożenie płatności zobowiązania na raty. Od stycznia do czerwca 2025 r. otrzymały 11,3 tys. takich wniosków i rozpatrzyły pozytywnie 73% z nich. Tu również widoczne jest pogorszenie sytuacji wnioskodawców. W roku 2020 r. pozytywną dla podatnika decyzję wydano w przypadku 93% spraw, zaś jeszcze w 2022 r. - w 81% spraw.
Z danych resortu finansów wynika, że zdecydowanie najtrudniej jest uzyskać decyzję organu skarbowego o umorzeniu całości lub części zaległości podatkowej, umorzeniu odsetek za zwłokę czy opłaty prolongacyjnej. W okresie 2020-2025 udział pozytywnie rozpatrzonych wniosków wahał się od 17% (w 2023 r.) do 21% (w 2022 r.), zaś w pierwszej połowie 2025 r. było to 18%. Relatywnie najczęściej na taką ulgę mogli liczyć podatnicy podatku PIT: tu udział spraw zakończonych sukcesem wnioskodawcy wynosił od 20% do 25%. Z dostępnych danych nie wynika, jak często umorzenie dotyczyło samej zaległości podatkowej, a jak często - jedynie odsetek lub opłaty prolongacyjnej.
Źródło: odpowiedź Ministra Finansów z 13 października 2025 r. na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich nr V.511.604.2025.EG z 11 września 2025 r.
