Obecnie najbardziej popularną i obowiązującą metodą ustalania przychodów z działalności gospodarczej na potrzeby podatku dochodowego jest metoda memoriałowa. To oznacza, że jako przychody wykazuje się kwoty należne, nawet jeśli jeszcze nie zostały faktycznie otrzymane (u czynnych podatników VAT - kwoty należne pomniejszone o kwotę podatku VAT). W konsekwencji przedsiębiorca musi zapłacić podatek dochodowy nawet od przychodu, którego jeszcze nie otrzymał. Tylko częściową ulgą są przepisy o zatorach płatniczych, pozwalające - z pewnymi wyjątkami - pomniejszyć podstawę obliczenia podatku o wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta w terminie 90 dni. Memoriałowo ustala się również koszty uzyskania przychodów. W pewnych okolicznościach pozwala to uwzględnić koszty jeszcze przed dokonaniem płatności. Przejście na metodę kasową oznaczałoby odwrócenie sytuacji i przyjęcie zasady, że przychody są rozliczane dopiero w momencie ich otrzymania, zaś koszty - dopiero w momencie ich poniesienia.

Warto pamiętać zatem, że mamy trzy osobne i istotne metody rozliczeń:

  • memoriałowa metoda rozliczania kosztów,
  • kasowa metoda rozliczania kosztów,
  • kasowa metoda rozliczania przychodów - czyli właśnie tzw. kasowy PIT, za którym obowiązkowym jest rozliczanie kosztów dopiero w chwili rozliczania odpowiadających im przychodów wynikających z zastosowania tej metody).

Kto może skorzystać z kasowego rozliczania PIT

Zgodnie z projektem możliwość rozliczania przychodów metodą kasową otrzymają jedynie najmniejsi przedsiębiorcy. W praktyce oznacza to, że taką możliwość otrzymają wyłącznie osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie (a więc nie w formie spółki), opodatkowane według skali podatkowej, IP BOX, podatkiem liniowym bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Natomiast zatrudnianie pracowników w jednoosobowej działalności gospodarczej nie jest przeszkodą, by skorzystać z kasowego PIT.

Kolejnym kryterium jest skala prowadzonej działalności. Z kasowego PIT będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku osiągnęli przychody nie przekraczające równowartości 250 tys. euro.

Prawo do stosowania metody kasowej mają wyłącznie przedsiębiorcy prowadzący uproszczoną księgowość. Prowadzenie ksiąg rachunkowych wyklucza możliwość skorzystania z kasowego PIT, nawet jeśli dany podmiot spełnia wszystkie inne kryteria, w tym kryterium wielkości osiąganych przychodów.

Podsumowując, z kasowej metody ustalania przychodów mogą skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

  • prowadzą działalność gospodarczą samodzielnie,
  • rozliczają PIT według skali podatkowej, IP BOX, liniowo bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
  • ich przychody nie przekraczają równowartości 250 tys. euro rocznie,
  • prowadzą uproszczoną księgowość.
Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2025 i wyślij PIT online

Jak zadeklarować stosowanie kasowego PIT

Stosowanie kasowej metody rozliczania przychodów jest prawem, a nie obowiązkiem przedsiębiorców prowadzących działalność na niewielką skalę. Dlatego chęć skorzystania z tego rozwiązania  należały zgłosić naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20 lutego roku podatkowego, którego dotyczy ta deklaracja. Podjęta w tym trybie decyzja obowiązuje przez cały rok podatkowy i dotyczy również lat następnych - chyba że przed 20. lutego kolejnego roku podatnik zrezygnuje z kasowej metody rozliczania przychodów w kolejnym roku podatkowym.

W przypadku podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w ciągu roku termin wyboru sposobu opodatkowania - w tym kasowej metody rozliczania przychodów - upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności. Także w sytuacji, gdy podatnik zlikwiduje działalność gospodarczą i rozpocznie nową w tym samym roku podatkowym, ma prawo wyboru metody rozliczeń w swojej nowej działalności do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności.

Metoda kasowa, jednak z wyjątkami

Przedsiębiorca decydujący się na kasową metodę rozpoznawania przychodów musi pamiętać o kilku istotnych ograniczeniach. Otóż metodę kasową można zastosować wyłącznie do transakcji udokumentowanych terminowo wystawionymi fakturami i tylko pod warunkiem, że drugą stroną transakcji jest inny przedsiębiorca (a nie konsument).

Wykazania przychodu nie można odraczać bezterminowo. Jeżeli od daty wystawienia faktury upłyną dwa lata, podatnik będzie zobowiązany rozpoznać przychód z działalności gospodarczej, nawet jeśli do tego czasu nie otrzymał od kontrahenta zapłaty. Dwuletni okres jest wystarczający na dochodzenie roszczeń, a tego typu rozwiązanie zapobiega świadomemu, długoterminowemu odwlekaniu zapłaty. Dodatkowo w przypadku likwidacji działalności gospodarczej przychód musi być wykazany najpóźniej w dacie jej likwidacji, nawet jeżeli od daty wystawienia faktury nie upłynęły jeszcze dwa lata.

Metoda kasowa rozliczeń nie ma zastosowania dla transakcji między podmiotami powiązanymi oraz transakcji z podmiotami z krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.

Wybór przedsiębiorcy nie wpłynie na rozliczenia jego kontrahentów

Decyzja przedsiębiorcy o przejściu na kasową metodę rozliczania przychodów nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji dla jego kontrahentów ani do niczego nie będzie ich obligowała. Możliwa jest więc np. sytuacja, w której sprzedawca stosujący PIT kasowy rozpozna go dopiero po otrzymaniu zapłaty, natomiast nabywca rozliczy koszt uzyskania przychodu wynikający z tej samej transakcji memoriałowo lub kasowo.

Przenieś swoje biuro rachunkowe na wyższy poziom z aplikacją fillup k24
Efektywnie komunikuj się z Klientami, sprawnie zarządzaj dokumentami księgowymi i eksportuj efekty pracy do programów księgowych. Dzięki fillup k24, Twoje biuro stanie się bardziej zorganizowane, a obsługa klientów jeszcze sprawniejsza.
Nie zwlekaj, zaproś klientów do współpracy już dziś »

Kasowy PIT od kiedy?

Wybór kasowego PIT będzie możliwy od początku roku 2025. W efekcie w PIT za 2025 r. po raz pierwszy obowiązkowym stanie się rozliczenie podatku dochodowego przy zastosowaniu tej metody.

Aktualności - sprawdź najnowsze informacje dotyczące rozliczeń PIT
2025-11-24

Sejm nie zdąży uchwalić przepisów uszczelniających prawo podatkowe

Pakiet zmian uszczelniających system podatkowy nie wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 r. Pozostało bowiem zbyt mało czasu, by uchwalić te przepisy do końca listopada.

2025-11-20

Mobilny informatyk nie odliczy wydatków na samochód kempingowy

Gdy praca w mobilnym biurze nie jest koniecznością, tylko wynika z wyboru stylu życia przez przedsiębiorcę, związanych z tym wydatków nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

2025-11-17

Zwrot darowizny bez podatku

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności wprost wskazane w ustawie - przypomniał Dyrektor KIS w indywidualnej interpretacji.

Wspieramy OPP