Ministerstwo Finansów będzie w 2026 r. kontynuować działania mające na celu ukrócenie procesów pojmowanych jako optymalizacja podatkowa. W ramach projektu nowelizacji ustaw o podatku PIT i CIT proponuje się dodanie ust. 9 do art. 22i ustawy o PIT oraz art. 16i ustawy o CIT, które wprowadzą zakaz stosowania tzw. amortyzacji wstecznej.
Zgodnie z art. 22i ustawy o PIT i art. 16i ustawy o CIT, podatnicy, którzy nabyli i wprowadzili do ewidencji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne mogą zaliczać odpisy amortyzacyjne z tytułu ich zużycia w koszty uzyskania przychodu.
Dotychczas podatnicy mogli obniżać stawki roczne amortyzacji na podstawie wykazu wybierając czy zrobią to od miesiąca, w którym zostały one wprowadzone do ewidencji czy od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
W praktyce oznaczało to, że podatnik mógł podjąć decyzję o obniżeniu stawki za dany rok nawet po jego zakończeniu i skorygować w ten sposób odpisy amortyzacyjne za cały miniony rok. Umożliwiało to ich obniżenie (nawet do zera), pozwalając jednocześnie przesunąć odpisy amortyzacyjne na kolejne lata podatkowe.
Od wielu lat takiemu działaniu sprzeciwiały się organy podatkowe. Zgodnie z prezentowanym przez nie stanowiskiem, stawki można obniżać lub podwyższać jedynie na początku każdego roku podatkowego. Na przeciw takiemu poglądowi wielokrotnie stawał Naczelny Sąd Administracyjny, który chociażby w wyroku z 3 lutego 2022 r. o sygn.akt II FSK 1413/19 potwierdził dopuszczalność tzw. amortyzacji wstecznej.
Pomimo korzystnej dla podatników linii orzeczniczej sądów administracyjnych, Ministerstwo Finansów w ramach przygotowywanej nowelizacji postanowiło doprecyzować zasady zmiany stawek amortyzacyjnych, poprzez ukrócenie krytykowanej przez organy podatkowe praktyki.
Do art. 22i ustawy o PIT oraz do art. 16i ustawy o CIT zostanie dodany ustęp 9 w brzmieniu:
“Podatnicy mogą skorzystać z uprawnień do podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych, określonych w ust. 2, 4 i 5 w odniesieniu do danego roku podatkowego, nie później niż do dnia upływu terminu określonego do złożenia zeznania za ten rok podatkowy”.
Oznacza to, że decyzję o zmianie stawki np. za rok 2025 będzie można podjąć do końca marca (podatnicy CIT) albo kwietnia 2026 r. (podatnicy PIT),
Nowelizacja przepisów od 1 stycznia 2026 r. ma spowodować, że podatnicy stracą efektywne narzędzie planowania podatkowego. Oznacza to, że decyzja podjęta w momencie wprowadzenia środka trwałego do ewidencji stanie się wiążąca, a ewentualna zmiana możliwa dopiero w kolejnym roku.
Najbardziej odczują to przedsiębiorcy, którzy w danym roku poniosą nieoczekiwaną stratę lub osiągną niski dochód. Dotychczas mogli oni obniżyć stawki amortyzacyjne, aby nie “marnować” kosztów podatkowych w nierentowny roku.
Należy pamiętać, że proponowane przez Ministerstwo Finansów rozwiązanie usunie możliwość korekty wstecznej, natomiast nie zlikwidują możliwości obniżenia stawki od początku następnego roku podatkowego.
Podsumowując proponowana nowelizacja stanowi kolejny krok Ministerstwa w kierunku uszczelniania systemu podatkowego, jednak ogranicza elastyczność w zarządzaniu kosztami. Przedsiębiorcy powinni już teraz zweryfikować przyjęte stawki czy nie warto ich skorygować jeszcze przed wejściem zmian w życie.
Brak prawa jazdy nie pozbawia prawa do rozliczania samochodu w kosztach