Prawidłowość obliczenia kosztów uzyskania przychodów z umowy zlecenie i umowy o pracę u osób korzystających z ulgi dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT) wymaga odpowiedniej kalkulacji. Będzie ona niezbędna szczególnie w sytuacji, gdy przychód osoby młodej przekroczył 35 636,67 zł (a w 2020 r. jeśli przekroczy 85.528 zł) i koszty można stosować do wynagrodzenia opodatkowanego.
Podstawą ustalenia kosztów podatkowych jest zasada, że kosztów nie można naliczać do dochodu zwolnionego z podatku (art. 23 ust. 1 pkt 31 ustawy). W art. 22 ust.3b dodano zapis, że w przypadku zastosowania zwolnienia podatkowego dla osób do 26 r.ż. (ulgi dla młodych) koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia, stosuje się w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu.
Te dwie zasady wynikające z odrębnych przepisów nie wykluczają się wzajemnie i nie nakładają się na siebie. Gdyby nowy przepis miał wykluczać zasadę ogólną - zostałby wskazany w art. 23 a nie w przepisach o kosztach. A zatem
- cały czas podstawowa zasada stanowi, że nie nalicza się kosztów od przychodów zwolnionych z opodatkowania i zgodnie z tą zasadą podatnik musi wyeliminować koszty z przychodów rozliczanych ulgą dla młodych, nie może ich odliczać również od innych przychodów (np. ponad limit ulgi),
- dodatkowa zasada wskazuje, że jeśli znajdują się koszty, których nie da się określić jako związane wyłącznie z przychodami opodatkowanymi lub wyłącznie z przychodami zwolnionymi z podatku, to można je w całości odliczać od przychodów opodatkowanych (dzieje się tak z reguły w miesiącu przekroczenia limitu ulgi dla młodych; takie koszty natomiast nie mogą przekroczyć przychodu opodatkowanego (czyli nie mogą spowodować straty podatkowej).
- w stosunku do przychodów osób, które ulgi dla młodych w ogóle nie stosują, koszty ryczałtowe mogą powodować stratę podatkową (np. podatnik uzyskuje miesięcznie tak niskie zarobki, że ryczałtowy koszt 250 zł/300 zł) przekracza wysokość przychodu i występuje strata do rozliczenia w przyszłych latach; u stosujących ulgę dla młodych ta zasada jest wyeliminowana przez art. 22 ust. 3b.
Uwaga! rozliczenie kosztów w usłudze Twój e-PIT
W usłudze Twój e-PIT zasada nr 2 zupełnie wyklucza zasadę nr 1 podaną powyżej. Twój e-PIT stosuje algorytm, że jeśli podatnik nie złożył oświadczenia o uldze dla młodych i płatnik stosował koszty podatkowe (pobierał zaliczkę na podatek), to na koniec roku taki podatnik stosując mimo wszystko ulgę dla młodych (ma do niej prawo również na koniec roku) odlicza uwzględnione przez płatnika koszty podatkowe. W przypadku takiego podatnika Twój e-PIT wykazuje koszty podatkowe obliczone od przychodów zwolnionych z podatku (takich do 35636,67 zł) i odlicza je od nadwyżki ponad limit ulgi dla młodych. Zasada ta nie jest zgodna z art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT. Co więcej, w znacznie gorszej pozycji jest osoba, która złożyła oświadczenie o uldze dla młodych płatnikowi i ten nie pobierał ryczałtowych kosztów uzyskania. Deklaracja wypełniona w usłudze Twój e-PIT nie wykazuje u niego kosztów za okres stosowania zwolnienia i nie pozwala ich odliczać od wynagrodzenia ponad limit 35636,67 zł przychodu.
Ulga dla młodych - a umowa o pracę i zlecenie jednocześnie, dwie umowy o pracę jednocześnie
Pojawia się również problem, do jakiego wynagrodzenia stosować ulgę dla młodych (do których przychodów stosować limit ulgi), jeśli umowy są realizowane jednocześnie.
Niezależnie od tego, czy płatnik w trakcie roku pobierał zaliczki czy przyjął oświadczenie o ich niepobieraniu, podatnik w deklaracji rocznej powinien postąpić jednakowo. Zwolnienie dotyczy wyłącznie kwoty do limitu 35767,76 zł. a zatem każde wynagrodzenie przekraczające ten limit traktuje się jako opodatkowane. Aby zatem ustalić, do których wynagrodzeń stosować należy ulgę, potrzebne jest zestawienie dat, w których dochodziło do wypłaty wynagrodzenia. Za datę uzyskania przychodu uznaje się bowiem datę otrzymania lub postawienia do dyspozycji wynagrodzenia z umowy o pracę lub zlecenie.
Podatnik musi sprawdzić w tabeli daty otrzymywanych wynagrodzeń i objąć zwolnieniem wyłącznie te, które były wypłacane od 1 sierpnia do końca roku do wysokości limitu 35 636,67 zł (a w 2020 r. - zwolnienie stosować należy od 1 stycznia aż do przekroczenia limitu 85.528 zł).
Przykład: Podatnik sporządził zestawienie otrzymywanych wynagrodzeń według dat ich uzyskania:
|
Data
|
rodzaj umowy
|
kwota brutto
|
łącznie
|
|
2.08.2019
|
praca
|
7000
|
7000
|
|
4.09.2019
|
praca
|
7000
|
14000
|
|
7.09.2019
|
zlecenie
|
8000
|
22000
|
|
4.10.2019
|
praca
|
8000
|
30000
|
|
7.10.2019
|
zlecenie
|
7000
|
37000
|
|
9.11.2019
|
zlecenie
|
9000
|
52000
|
|
4.12.2019
|
praca
|
5000
|
57000
|
W przypadku podatnika w deklaracji PIT-37 jako korzystające z ulgi dla młodych (część C, poz. 36-39) wykazane powinny być:
- wiersz pierwszy - przychody z umowy o pracę: 22.000 zł (jako suma trzech pierwszych wypłat z umowy o pracę),
- wiersz drugi - przychody z umowy zlecenie: 8.000+5636,67 zł (jako suma pierwszego zlecenia oraz części drugiego, do wysokości zwolnienia).
W usłudze Twój e-PIT zdarza się wskazywanie jako zwolnione w takich przypadkach całe wynagrodzenie z umowy o pracę (np. ze względu na przenoszenie pól z PIT-11 pracodawcy, który otrzymał oświadczenie o stosowaniu ulgi i ograniczaniu prawa do ulgi ze zlecenia wykonywanego równolegle, dla którego oświadczenia nie zastosowano).
Powyższe postępowanie wpłynie również na naliczanie kosztów uzyskania przychodów. Od wynagrodzeń w pełni zwolnionych z podatku (w limicie ulgi) nie ma prawa rozliczać kosztów i odliczać ich od wynagrodzenia przekraczającego limit ulgi dla młodych (Art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o PIT). Jedynie w przypadku wynagrodzenia z miesiąca przekroczenia limitu ulgi dla młodych - cała kwota kosztów może być odliczana od przychodu opodatkowanego (bo nie ma możliwości prawidłowego przypisania kosztów podatkowych wyłącznie do przychodów opodatkowanych lub wyłącznie do zwolnionych) przy czym nie może ona przewyższyć tego przychodu (nie może wygenerować straty podatkowej).
Przykład
W podanym wyżej rozliczeniu podatnik dla umowy o pracę i zlecenie nie złożył oświadczenia o uldze dla młodych w żadnym z miejsc pracy. Obaj płatnicy pobierali zaliczki i stosowali koszty podatkowe. W rozliczeniu rocznym podatnik za okres sierpień, wrzesień, październik nie zastosuje kosztów podatkowych mimo tego, że z PIT-11 z umowy o pracę wynika ich stosowanie w okresie tych trzech miesięcy. W październiku podatnik do opodatkowanych zaliczy przychód z umowy zlecenie w kwocie 1363,33 zł. W tym miesiącu jego koszty uzyskania z tej umowy wyniosły 7000x20% = 1400 zł (koszty z października przekraczają przychód opodatkowany). W deklaracji rocznej podatnik odliczy całość (1400 zł) od przychodu z kolejnych miesięcy z umowy zlecenie (przychód z listopada pomniejszony będzie zatem dodatkowo o nadwyżkę kosztów z października).
Płatnik w przekazanym PIT-11 z umowy zlecenie naliczył koszty za cały rok, tzn. 8000+7000+9000 = 24.000x 20% = 4800 zł. Zastosował je ponieważ podatnik nie złożył oświadczenia o uldze dla młodych. W deklaracji rocznej maksymalne koszty podatkowe do umowy zlecenie można zastosować w wartości:
9000x 20% = 1800 zł (wynagrodzenie za zlecenie ponad limit ulgi dla młodych z listopada)
7000x 20% = 1400 zł (wynagrodzenie za zlecenie z października, gdzie kosztów nie da się przyporządkować jednoznacznie do przychodów opodatkowany i zwolnionych). Kosztów dotyczących zlecenia z miesiąca września nie można rozliczać. W efekcie odliczyć można koszty procentowe 3200 zł.
Rozliczenie przez Twój e-PIT lub w Programie e-pity
W usłudze Twój e-PIT Ministerstwa finansów w takim przypadku pojawi się w kosztach kwota 4800 zł kosztów podatkowych.
Alternatywną metodą ograniczania kosztów może okazać się ograniczanie ich proporcjonalnie, tzn. koszty naliczane przez płatnika ujmuje się wyłącznie w proporcji do przychodów opodatkowanych. Taka zasada zastosowana została w Programie e-pity. Redakcja i przygotowujący program stoją na stanowisku, że podatnicy nie powinni rozliczać kosztów w całości tak jak jest to w usłudze Twój e-PIT i samodzielnie powinni wskazać odpowiednią kwotę kosztów bazując na tabeli dat uzyskiwania przychodów. Tym niemniej akceptując stanowisko Ministerstwa Finansów, na jakim opiera się usługa Twój e-PIT i wydana przez Ministerstwo Finansów broszura informacyjna do PIT-37, uruchomiono w Programie e-pity alternatywną możliwość wygenerowania deklaracji PIT - dokładnie na tej zasadzie, jak przedstawiono w broszurze oraz jak jest ona liczona na platformie Twój e-PIT.
UWAGA! Przypominamy, że broszura do PIT nie jest wiążącą wykładnią prawa, ostatecznie za poprawność złożonej deklaracji PIT, niezależnie od formy jej przekazania (w tym także za pośrednictwem platformy Twój e-PIT) pełną odpowiedzialność ponosi podatnik.
