Najgłośniejsza w ostatnich latach nowelizacja polskich przepisów podatkowych wprowadza szereg zmian także w zakresie wspólnego opodatkowania małżonków i preferencyjnego opodatkowania osób samotnie wychowujących dzieci.
Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez siebie dochodów (art. 6 ust. 1 ustawy PIT).
Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami małżonkowie podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (tj. będący rezydentami Polski), między którymi istniała wspólność majątkowa przez cały rok podatkowy i których małżeństwo trwało przez cały rok mogą być opodatkowani wspólnie, jeśli wyrażą taką wolę we wspólnym zeznaniu podatkowym. Preferencyjny sposób opodatkowania polega na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości od podstawy stanowiącej połowę sumy dochodów małżonków (w ten sam sposób zbudowana jest ulga dla samotnych). Przed sumowaniem każdy z małżonków odlicza kwoty podlegające odliczeniu od dochodu. Warto zwrócić uwagę, iż takie rozliczenie jest możliwe również wówczas, gdy jeden z małżonków nie uzyskał żadnych przychodów albo też uzyskane przez niego dochody nie powodują konieczności zapłaty podatku.
Ulga dla samotnych rodziców obejmie również liniowców i ryczałtowców
Wprowadzane zmiany w pierwszej kolejności umożliwiają skorzystanie z preferencyjnego sposobu opodatkowania już w pierwszym roku po ślubie, nawet jeśli związek małżeński nie trwał przez cały ten rok.
Wspólne rozliczenie małżonków PIT
Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2023 i wyślij PIT online
Naprzemiennie to nie samotnie
Najważniejszą zmianą jednak jest uregulowanie wprost w przepisach kwestii preferencyjnego opodatkowania rodziców po rozwodzie, dzielących opiekę nad dziećmi. Co ważne dla podatników w dotychczasowych sporach, w uzasadnieniu wskazano na doprecyzowanie istniejących regulacji. Na pozór niewielka zmiana polegająca na dookreśleniu, że z preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci może skorzystać tylko jeden rodzic (w miejsce słów „od dochodów rodzica” wprowadzono zapis „od dochodów jednego rodzica” oznacza dla podatników daleko idące konsekwencje, a nawet straty.
Istniejące wątpliwości interpretacyjne związane z obecnym brzmieniem analizowanych przepisów pozostawiały furtkę dla osób rozwiedzionych, ale sprawujących wspólną opiekę nad dziećmi, np. w sposób naprzemienny. W świetle przepisów osoby te potencjalnie mogły być traktowane jako osoby samotnie wychowujące dzieci. W wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt II FSK 573/15 Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w sytuacji, gdy rozwiedzeni rodzice na przemian wychowują wspólne dzieci, to każdemu z nich przysługuje prawo opodatkowania dochodów na preferencyjnych zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Takie orzeczenie sąd uzasadnił wcześniejszym brzmieniem ustawy, w której funkcjonował zapis, iż za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców. Zapis ten uchylono nowelizacją z 2010 r.
W uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, wprowadzającej „Nowy Ład” wskazano, iż intencją ustawodawcy od zawsze była taka interpretacja, która za osobę samotnie wychowującą dziecko uznaje wyłącznie osobę sprawującą opiekę bez udziału drugiego rodzica. Z samotnym wychowywaniem dziecka nie mamy bowiem do czynienia w sytuacji, gdy oboje rodzice, w równym stopniu (choć naprzemiennie), są zaangażowani w wychowywanie dziecka, niezależnie od stanu cywilnego w którym pozostają.
Przy tak skonstruowanej zmianie nie da się jednak pominąć faktu, iż do ustawy nie przywrócono definicji osoby samotnie wychowującej dziecko i nadal kwestia wpływu (wielkości) udziału drugiej osoby w wychowaniu dziecka na preferencyjne opodatkowanie byłego małżonka, może budzić wątpliwości.
Poradniki - Nowy Polski Ład - sprawdź w kalkulatorach e-pity czy zyskasz czy stracisz?
